مطالعه ژئوشیمی و ژنزکانسار فیروزه باغو (دامغان)

کانسار فیروزه باغو، واقع در کمربند آتشفشانی-نفوذی ترود-چاه شیرین به سن ائوسن میانی است . واحدهای سنگ چینه شناختی منطقه شامل دو واحد رسوبی مارن دوظهیر و کنگلومرای فجن در زیر و تناوبی از سنگهای واسط تا اسیدی شامل آندزیت ، ریولیت ، گرانودیوریت و داسیت می باشد که فیروزه بصورت رگچه ها و رگه های به ضخامت 4 میلی متر تا 1/2 سانتی متر و همچنین دانه های پراکنده در سنگهای گرانودیوریتی و داسیتی تشکیل شده است . به منظور دستیابی به یک مدل جامع در مورد تشکیل فیروزه در منتطقه مطالعات صحرایی و ساختمانی، میکروسکوپی و پتروسکوپی و پتروگرافی، زمین شیمی، طیف فرو سرخ ir و میکروسکوپ الکترونی روبشی sem صورت گرفت . مطالعات صحرایی و ساختمانی نشانگر پیروی ساختاری منطقه از الگوی شکستگیهای برشی ریدل و جایگیری فیروزه در شکستگیهای دارای مولفه فشارشی (p) می باشند. مطالعات میکروسکوپی بر روی مقاطع نازک و صیقلی حضور دو فاز کانه زایی هیپوژن و سوپرژن را به اثبات رسانید که در همین راستا عملکرد فاز کانه زایی سوپرژن در دو زون اکسیدان و غنی سازی ثانویه مشخص شد. پیریت ، کاکلوپیریت ، گالن و طلا طی مراحل هیپوژن، هیدروکسیدهای آهن (هماتیت ، لیمونیت و گوتیت )،آنگلزیت ، کوپریت ، مالاکیت و آزوریت در زون اکسیدان و کوولیت و کالکوسیت در زون غنی سازی ثانویه تشکیل شده اند. آنچه مسلم است فیروزه آخرین فاز کانه زایی در منطقه است چرا که رگه های و دانه های پراکنده فیروزه تمام کانه زایی های پیشین را قطع کرده و یا بصورت میانبار در بر گرفته اند. مطالعات بافتی بر روی کانه فیروزه وجد بافتهای ریز کره ای، کنکرسیونی و کلوئیدال را در آن اثبات کرد که شاخص محیطهای هوازدگی ثانویه می باشند. بر اساس مطالعات زمین شیمیایی نیز نتایج زیر بدست آمد: -1سنگهای منطقه دارای فسفر بالا به صورت آپاتیت و آلومینیم بالا هستند که طی عملکرد فرایندهای گرمابی (بویژه آلونیتی شدن و کائولینیتی شدن) و هوازدگی بر میزان آنها افزوده شده است . -2اعشاری بودن نسبت l.ree/h.ree در فیروزه نشان دهنده تشکیل آن طی فرایندهای هوازدگی و در یک محیط اسیدی است . همچنین مطالعات طیف فروسرخ (ir) و sem روند تدریجی تشکیل فیروزه از آلونیت و گرهکهای آلومین دار را به اثبات رسانید. در نهایت بر اساس مطالعات صورت گرفته مدل تشکیل فیروزه در منطقه باغو ارائه شد که شامل مراحل زیر است : -1تشکیل سولفوریک اسید و سولفاتهای آهن و مس در مرحله اکسیدان. -2تاثیر سولفوریک اسید بر آپاتیت و تشکیل فسفریک اسید. -3در مرحله غنی سازی ثانویه فسفریک اسید و سولفاتهای آهن و مس دار به شکل تدریجی بر آلونیتها و گرهکهای آلومین دار و سرانجام تشکیل کانی فیروزه.